14 czerwca obchodziliśmy w Polsce dzień wolności podatkowej – moment, w którym przeciętny zatrudniony mieszkaniec naszego kraju przestaje pracować na rzecz rządu a zaczyna pracować na siebie. Przeszło miesiąc po tym święcie (16 lipca), obchodziliśmy dzień księgowego. Mimo świątecznego charakteru, praca w tym dniu podlega takim samym zasadom jak zwykle, ale ze względu na datę cały dzienny przychód (wraz z podatkiem) zliczany jest do kieszeni księgowego. Podatki, chociaż są dziedziną pokrewną do księgowości ogólnej, wbrew powszechnej opinii nie do końca stanowią podłoże istnienia stanowiska księgowego. Czym zatem zajmuje się księgowy? Ile wynoszą jego zarobki? I wreszcie ile przeciętnie zyska w dniu swojego święta?
Księgowy zajmuje się przede wszystkim prowadzeniem i kontrolowaniem bieżących operacji księgowych w firmie. Mówiąc nieco bardziej obrazowo, prowadzi rejestr wszystkich zakupów materiałów, przelewów pieniężnych, otrzymanych zapłat czy spłat zobowiązań i sprawdza czy sposób wprowadzania danych do systemu księgowego jest zgodny z przyjętą przez firmę polityką prowadzenia dokumentacji księgowej. Do pozostałych zadań księgowego najczęściej zalicza się przyjmowanie i rozliczanie faktur oraz podatków firmy, wraz z kontrolą poprawności tych dokumentów. Zakres i trudność obowiązków księgowego mogą być jednak bardzo zróżnicowane i w największej mierze są one związane z posiadanym doświadczeniem zawodowym. Na najniższym, asystenckim poziomie stanowiska (poniżej roku doświadczenia) praca polega głównie na wykonywaniu czynności administracyjnych oraz wspieraniu pracowników obszaru w ich bieżących czynnościach. Na wyższych szczeblach pojawiają się zadania wymagające rosnącej samodzielności oraz poziomu rozległości i głębi wiedzy. Najczęściej spotykany księgowy to osoba, od której wymaga się wykształcenia wyższego, 2-4 lat doświadczenia zawodowego, i samodzielnego decydowania o sposobie wykonywania powierzonych czynności. Oczywiście wraz z poziomem stanowiska rośnie też przeciętna wartość wynagrodzenia za pracę.
Na wykresie przedstawione zostały mediany miesięcznego wynagrodzenia całkowitego brutto na poszczególnych poziomach stanowiska: księgowy. Wielkość bąbelków oznacza liczebność danego stanowiska w próbie badania Raport Płacowy AG TEST HR.
Źródło: Raport Płacowy Advisory Group TEST Human Resources
Sądzi się, że dobry księgowy powinien mieć ukończone studia na wydziale ekonomicznym z zakresu rachunkowości. W rzeczywistości jest to zaszłość sprzed deregulacji zawodu księgowego (przyjętej przez Radę Ministrów w projekcie ustawy w czerwcu 2013 roku). Nadal jednak zdecydowana większość osób podejmująca zatrudnienie na tym stanowisku posiada wykształcenie wyższe. W próbie blisko 1000 księgowych z wiosennej edycji Raportu Płacowego AG TEST HR, dla których została podana informacja o wykształceniu, 73% miało wykształcenie co najmniej wyższe, w tym licencjat. Szczegółowe dane o wykształceniu w podziale ze względu na płeć zostały przedstawione na wykresie poniżej. Przy okazji prezentacji wykresu warto także zwrócić uwagę na dominującą przewagę kobiet na stanowisku księgowego.
Współczynnik feminizacji stanowiska księgowy(a) w próbie badania Raport Płacowy wiosna 2014 wyniósł 15, oznacza to, że tyle kobiet w tym zawodzie przypadało na jednego mężczyznę. Mediana miesięcznego wynagrodzenia całkowitego brutto kobiet wyniosła 3 976 zł, natomiast mężczyzn 4 168 zł. Ze względu jednak na niezrównoważoną próbę różnice płac warto traktować raczej poglądowo.
Źródło: Raport Płacowy Advisory Group TEST Human Resources
Księgowy może znaleźć pracę w różnych co do wielkości oraz sektora działalności przedsiębiorstwach. Oprócz tego może współpracować dorywczo – najczęściej z małymi podmiotami gospodarczymi (nie posiadającymi własnego pionu księgowego) lub prowadzić własną działalność w postaci biura rachunkowego. Skupmy się jednak na pracownikach zatrudnionych na pełen etat w różnego rodzaju przedsiębiorstwach. Czy ich zarobki mogą różnić się w zależności od metryki firm, w których podejmują zatrudnienie?
Nie będzie niespodzianką, że odpowiedź na powyższe pytanie jest twierdząca, pewnym zaskoczeniem jest natomiast dosyć mała różnica w poziomie wynagradzania księgowych w firmach polskich i zagranicznych. Zwykle jest tak, że przedsiębiorstwa o zagranicznej strukturze kapitału oferują znacznie wyższe wynagrodzenia. W przypadku księgowego różnica ta wynosi 10%, a więc przy medianie równej 4 000 zł miesięcznie, roczna różnica płacy całkowitej wyniesie około 4 800 zł (czyli nieco ponad równowartość jednej miesięcznej płacy ogółem). Dosyć duże zróżnicowanie zarobków natomiast możemy obserwować w przypadku branż (i sektorów) działalności przedsiębiorstwa. W zależności od rodzaju branży w jakiej pracuje księgowy różnice w wynagrodzeniu całkowitym brutto mogą przewyższać nawet 20 000 zł rocznie. Takim przykładem jest różnica między branżą logistyczną (sektor usług) a branżą tworzyw sztucznych (sektor produkcji), gdzie wartości rocznych płac całkowitych (RPC) w styczniu tego roku wyniosły kolejno 38 218 zł i 59 577 zł. Znaczenie ma również miejsce wykonywania pracy. Stawiając naprzeciw sobie województwo mazowieckie (gdzie wciąż poziom przeciętnych zarobków utrzymuje się na najwyższym poziomie) versus pozostałe regiony bez województwa mazowieckiego, różnica wynagrodzeń księgowego wynosi 1 100 zł brutto miesięcznie.
Widać więc, że zysk księgowego w zależności od wielu czynników może być różny, a więc i odpowiedź na pytanie ile wyniesie zarobek księgowego w dniu jego święta (de facto w jednym dniu roboczym) nie może być ostateczna. Do obliczenia przeciętnego dziennego dochodu posłużę się najlepszym ujęciem płacy – medianą dla wszystkich firm w badaniu. Przypomnijmy, że nasz licznik, tzn. mediana MPC księgowego wiosną tego roku równa była 4 000 zł. Mianownik otrzymujemy uśredniając liczbę dni roboczych w tym roku, czyli 21. Stosunek tych dwóch liczb daje dam wartość 190 zł brutto, czyli 164 zł wolne od podatku.
Autor:
Maria Kaszyńska
Advisory Group TEST Human Resources
www.raportplacowy.pl